Çocuklarda Kaygı (Anksiyete): Tanım, Belirtiler ve Ergoterapi Yaklaşımı

Giriş ve Tanım

Kaygı (anksiyete), çocukluk çağında sıkça görülen ve bireyin günlük yaşamını, okul başarısını, sosyal ilişkilerini ve duygusal gelişimini olumsuz etkileyebilen bir duygusal durumdur. Çocuklarda kaygı, yetişkinlerden farklı olarak daha az belirgin olabilir ve fiziksel belirtiler, davranış değişiklikleri veya performans düşüşü şeklinde kendini gösterebilir. Kaygı, çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı endişe, korku veya gerginlik hali olarak tanımlanır.

Görülme Sıklığı

Kaygı bozuklukları, çocukluk çağında en sık görülen psikiyatrik bozukluklardan biridir. Çocukların yaklaşık %8-10'unu etkilediği tahmin edilmektedir. Kız çocuklarda erkek çocuklara göre daha sık görülür. Genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve travmatik yaşantılar kaygı bozukluklarının gelişiminde rol oynayabilir.

Çocuklarda Görülebilecek Belirtiler

Çocuklarda kaygı belirtileri, yaşa ve gelişim düzeyine göre farklılık gösterebilir. Yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır:

• Duygusal Belirtiler:
  • Sürekli endişe ve korku
  • Gerginlik ve huzursuzluk
  • Ağlama nöbetleri
  • Sinirlilik ve öfke patlamaları
  • Ayrılık kaygısı (ebeveynlerden ayrılma korkusu)
• Fiziksel Belirtiler:
  • Karın ağrısı veya baş ağrısı
  • Mide bulantısı veya kusma
  • Uyku sorunları (uykusuzluk veya kabuslar)
  • Titreme veya terleme
  • Kalp çarpıntısı veya nefes darlığı
• Davranışsal Belirtiler:
  • Okula gitmek istememe
  • Sosyal ortamlardan kaçınma
  • Performans düşüşü (okul veya spor)
  • Tikler veya tekrarlayan davranışlar
  • Sürekli güvence arama

Tanılama Yöntemleri

Çocuklarda kaygı bozukluğu tanısı, uzman bir çocuk ve ergen psikiyatristi veya klinik psikolog tarafından konulmalıdır. Tanılama süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:

• Detaylı Hasta Öyküsü: Çocuğun ve ailesinin geçmişi, kaygı belirtilerinin başlangıcı ve şiddeti hakkında bilgi toplanır.
• Çocuk Psikiyatrik Değerlendirmesi: Çocuğun duygusal durumu, düşünce ve davranış kalıpları değerlendirilir.
• Çocuklar İçin Standart Değerlendirme Ölçekleri: Kaygı belirtilerinin şiddetini ölçmek için çocuklara uygun standart ölçekler kullanılır.
• Ergoterapi Değerlendirmesi: Ergoterapistler, çocuğun günlük yaşam aktivitelerindeki (GYA) performansını, duyusal işleme becerilerini ve çevresel faktörleri değerlendirir.

Ergoterapi Yaklaşımı ve Tedavi Yöntemleri

Çocuklarda kaygı bozukluğu tedavisinde ergoterapistler, çocuğun günlük yaşam aktivitelerine (GYA) katılımını artırmayı hedefleyen bütüncül bir yaklaşım benimserler. Ergoterapistler tarafından uygulanan yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:

• Duyusal Entegrasyon Terapisi: Çocuğun duyusal girdileri düzenleyerek anksiyetesini azaltmaya ve rahatlamasını sağlamaya yönelik aktiviteler uygulanır.
• Günlük Yaşam Becerileri Eğitimi: Çocuğun kaygıları nedeniyle zorlandığı günlük aktiviteleri (giyinme, yemek yeme, okula gitme) bağımsız olarak gerçekleştirmesi için beceriler öğretilir.
• Oyun Terapisi: Oyun yoluyla çocuğun duygusal ifadesini, sosyal becerilerini ve problem çözme becerilerini geliştirmeye yönelik aktiviteler uygulanır.
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Destekli Ergoterapi: BDT teknikleri kullanılarak çocuğun kaygılarını tetikleyen düşünce kalıplarını değiştirmeye yönelik aktiviteler uygulanır.
• Çevresel Düzenleme: Çocuğun kaygılarını tetikleyen çevresel faktörleri azaltmak ve daha yapılandırılmış bir ortam sağlamak için düzenlemeler yapılır.
• Ergoterapi Müdahaleleri: Ergoterapistler, çocuğun yaşına, gelişim düzeyine ve ihtiyaçlarına uygun olarak bireyselleştirilmiş müdahaleler planlar ve uygular.

Ebeveynlere ve Eğitimcilere Yönelik Öneriler

Çocuklarda kaygı bozukluğu ile başa çıkmak için ebeveynlerin ve eğitimcilerin dikkat etmesi gereken bazı noktalar şunlardır:

• Sabırlı ve Anlayışlı Olun: Çocuğun kaygılarının kasıtlı olmadığını unutmayın.
• Çocuğu Destekleyin: Çocuğun duygularını ifade etmesine izin verin ve onu rahatlatın.
• Sınırları Net Bir Şekilde Belirleyin: Çocuğun kaygılarını tetikleyen durumlardan kaçınmasına izin vermeyin, ancak onu zorlamayın.
• Yapılandırılmış Bir Ortam Sağlayın: Çocuğun günlük rutinlerini ve aktivitelerini düzenleyin.
• Uzman Desteği Alın: Çocuk ve aile için profesyonel yardım alın.
• Ergoterapiden Yararlanın: Çocuğun günlük yaşam becerilerini geliştirmek için bir ergoterapiste başvurun.

Sonuç

Çocuklarda kaygı bozukluğu, tedavi edilebilir bir durumdur. Erken tanı, uygun ergoterapi yaklaşımları ve destek hizmetleri ile çocukların kaygılarıyla başa çıkmaları ve sağlıklı bir gelişim göstermeleri mümkündür. Ailelerin, eğitimcilerin ve sağlık profesyonellerinin iş birliği, kaygılı çocukların potansiyellerini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı olabilir.