Çocuklarda Dikkat Dağınıklığı: Nedenleri, Belirtileri ve Ergoterapi Yaklaşımı

Giriş

Çocuğunuz ödev yaparken sık sık dalıyor, ders sırasında konudan kopuyor veya oyun oynarken odaklanmakta zorlanıyor mu? Bu durum yalnızca “dikkatsizlik” ya da “tembellik” değildir. Çocuklarda dikkat dağınıklığı, hem akademik başarıyı hem de sosyal ilişkileri doğrudan etkileyen önemli bir gelişimsel sorundur.

Ergoterapi bakış açısıyla dikkat dağınıklığını üç temel sebep üzerinden açıklayabiliriz: duyusal işlemleme zorlukları, zihinsel bağlantıların aşırı dallanması ve öz-düzenleme/öz-kontrol güçlükleri.

Çocuklarda Dikkat Dağınıklığının 3 Temel Sebebi

1. Duyusal İşlemleme Zorlukları

Çocuklar çevreden gelen görsel, işitsel, dokunsal ve vestibüler uyaranları filtreleyemediklerinde dikkatleri kolayca dağılır. Gürültülü bir sınıfta öğretmenin sesine odaklanmak yerine yan sıradaki kalemin düşmesine dikkat kesilmek, parlak ışık altında ders çalışırken gözlerini kısmak ya da giysi etiketlerinden rahatsız olup sürekli kıpırdanmak bunun tipik örnekleridir.

Sonuç: Çocuğun beyni aynı anda çok fazla uyaranla uğraşır, görev odaklı kalmakta zorlanır.

2. Zihinsel Bağlantıların Aşırı Dallanması

Bazı çocukların zihni olağanüstü hızlı çalışır. Bir düşünce diğerini tetikler, her şey birbirine bağlanır. Bu durum yaratıcılık için değerli olsa da odaklanmayı zorlaştırır.

Örneğin çocuk matematik ödevine başlar, toplama işlemi → sayılar → telefon numaraları → arkadaşının telefonu → oyunlar derken bambaşka bir noktaya varır. Cümleye başladığı konu ile bitirdiği konu farklıdır ve dışarıdan bakıldığında “konudan sapma” olarak algılanır.

Sonuç: Çocuğun zihni sürekli yeni bağlantılar kurar, odak kaybı yaşanır.

3. İçsel Düzenleme ve Öz-Kontrol Güçlüğü

Dikkat dağınıklığının üçüncü boyutu ise çocuğun kendi dikkatini bilinçli şekilde yönetememesidir. Çocuk ödev yaparken kalemi düşürür, dikkati dağılır ve tekrar ödeve dönmekte zorlanır. Öğretmen konuyu değiştirdiğinde yeni konuya geçiş yapmakta güçlük çeker.

Sonuç: Çocuğun öz-düzenleme becerileri yeterince gelişmediği için dikkatini kaybettiğinde geri çağırmak kolay olmaz.

Çocuklarda Dikkat Dağınıklığının Belirtileri

• Görevleri yarım bırakma
• Dikkatini toplamakta zorlanma
• Konudan konuya geçme
• Gürültü ve ışık gibi uyaranlara aşırı tepki verme
• Akademik performansta düşüş
• Sosyal ilişkilerde kopukluk

Ergoterapi Yaklaşımı ve Çözüm Yöntemleri

Ergoterapistler, dikkat dağınıklığı yaşayan çocuklarda bütüncül bir yaklaşım benimser. Amaç, çocuğun duyusal düzenleme becerilerini, öz-kontrolünü ve sosyal katılımını artırmaktır.

• Duyusal Entegrasyon Terapisi: Çocuğun duyusal girdileri düzenleyerek dikkatini sürdürmesini kolaylaştırır.
• Odaklanma ve Öz-Düzenleme Eğitimi: Çocuğun dikkatini bilinçli şekilde yönlendirmesi için stratejiler öğretilir.
• Sosyal Beceri Eğitimi: Grup oyunları ve etkileşimlerle iletişim ve problem çözme becerileri geliştirilir.
• Oyun Terapisi: Oyun yoluyla dikkat süresini artırmak, duygusal ifade ve sosyal becerileri desteklemek hedeflenir.
• Çevresel Düzenleme: Gürültü, ekran kullanımı veya düzensiz ortam gibi dikkat dağıtıcı faktörler azaltılır.

Ebeveynlere ve Eğitimcilere Öneriler

• Sessiz ve düzenli çalışma ortamı oluşturun.
• Çocuğun dikkatini topladığı anları ödüllendirin.
• Dikkatini dağıtan faktörleri azaltın.
• Şiddet içermeyen iletişim ve problem çözme becerilerini model olun.
• Profesyonel destek almaktan çekinmeyin.

Sonuç

Çocuklarda dikkat dağınıklığı, akademik ve sosyal yaşamı olumsuz etkileyebilen önemli bir durumdur. Ancak erken tanılama, uygun ergoterapi yaklaşımları ve aile-okul iş birliği ile çocukların dikkat becerileri güçlendirilebilir.

✨ Unutmayın: Dikkat dağınıklığı yalnızca bir “alışkanlık” değil, doğru destekle aşılabilecek bir gelişimsel süreçtir.