Otizm ve Uyaran Eksikliği Nedir?

Otizm Nedir ve Uyaran Eksikliği Nedir?

Otizm ve Uyaran Eksikliği Nedir?

Otizm iletişim becerilerini, davranışları ve duyusal algıları etkileyen nörolojik bir durumdur.

Otizmde görülen, otizme ait olduğu düşünülen davranış ve hareketlerin aslında bir sebebi vardır. Bu davranışlar genelde tekrarlayan hareketler, (sürekli zıplama, el çırpma, oyuncak taşıma, herhangi bir cismi döndürme, etrafta koşuşturma ve kendi kendine dönme vb.) dil ve konuşma bozuklukları, aşırı tepkiler verme ya da tepkinin hiç olmaması, sürekli anneye babaya bağımlı yaşama ve sürekli hareketli olması gibi durumlardır. Örneğin, çocukta kaygı var ise eğer annesinden ayrılamaz, yabancılarla iletişim kuramaz, yanında sürekli oyuncak taşır, masada oturma süresi aşırı kısıtlıdır vs. bu durumlarda kaygı probleminin üstünden gelindiği takdirde saydığımız belirtilerin çoğu ya azalır ya da tamamen kaybolabilir.

Otizmli bir bireyle çalışırken dikkat edilmesi gereken en önemli husus çalışılması gereken alanların sırasıdır. Sıraya dikkat edildiği takdirde otizmli bireyin gösterdiği belirtilerde muhakkak değişiklik görülür. Otizmin derecesi ise göreceğimiz gelişim hızı hakkında bize bilgi verir, atipik otizm ya da hafif düzey bir otizmde hızlıca yol alabilirken aynı belirtiler için aynı terapi sürecinde belirtiler daha yavaş kaybolabilir. Bireyin otizm tanısını ve derecesini ise öğrenebileceğiniz tek yer ise çocuk psikiyatrisidir.

Bazı durumlarda birey otizm belirtileri gösterebilir ama otizm olamayabilir, bu durumlarda aklımıza uyaran eksikliği gelir çünkü uyaran eksikliğinde benzer otizm belirtileri vardır ama bu belirtilerin sebebi bireyin küçük yaştan itibaren yeterince uyarana maruz kalmamasıdır. Örneğin bebeklik döneminden itibaren yoğun ekrana maruz kalan çocukların otizm belirtileri göstermesi yüksek olasılıklıdır ama sonrasında doğru bir terapi süreci ile ihtiyacı olan uyaranlara birey maruz kalınca, belirtilerde otomatik olarak azalarak kaybolacaktır.

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) bulunan çocuklarda en sık görülen problemlerden bir tanesi de dil ve konuşma bozukluğudur. OSB’li çocuklarda şiddeti değişmekle birlikte çevresel farkındalığın ve çevreye ilginin zayıf olması veya olmaması en sık görülen durumlardan biridir. Aslında dil gelişiminin geri kalmasının baş sebeplerinden biri de bu durumdur. Herhangi bir şeyi öğrenme süreci en basit anlatımıyla şu sıralamayla gelişir; bir olay/duruma maruz kalır (tecrübe eder), maruz kaldığı olayı elindeki bilgiler ve örneklerle eşler ve sonunda olay/durumu anlamlandırıp anladığında öğrenmiş olur. Böyle bir sürecin işlemesi çevrede olup biten olaylara dikkatini verme ile başlar. Çocuk herhangi bir sebebe bağlı olarak çevreye ilgi görmez ise gerekli dikkati veremeyecek, dolayısıyla gerekli tecrübeleri edinemeyecek, örneklere tekrar maruz kalamayacak ve sonuç olarak da anlamlandırma ve anlama süreci de yaşanamayacaktır.

Dil çevremizde gerçekleşen, maruz kaldığımız olayları anlama ve anlamlandırma sürecindeki temel yapı taşıdır. OSB’de dil bozuklukları genellikle bu temel düşünce üzerine oluşturulur. Bu terapi süreçleri her çocuk için bireysel ve çevresel koşullarına uygun olarak sıfırdan oluşturulur- standart bir müdahale programı bulunmaz. Ancak doğru bir müdahale programı, uzman-aile ortak çalışması ve özveriyle erken dönemde terapiye başlayan her OSB’li çocuk dil ve konuşma becerisini büyük ölçüde kazanacaktır.

Anahtar kelimeler: Otizm, Uyaran Eksikliği, Otizm Spektrum Bozukluğu, Nörolojik Durum, Otizm Belirtileri, Dil ve Konuşma Bozuklukları, Tekrarlayan Davranışlar, Kaygı Problemleri, Atipik Otizm, Hafif Düzey Otizm, Çocuk Psikiyatrisi, Ekran Maruziyeti, Çevresel Farkındalık, Terapi Süreci, Erken Müdahale, OSB Tedavisi, Bireysel Müdahale Programı, Çocuk Gelişimi, Uzman-Aile Ortaklığı, Dil Gelişimi.